آشنایی با انواع کاربردهای قلع | کاربرد فلز قلع در صنعت • سولدر شمس
در این مقاله قصد داریم مطالبی را در رابطه با کاربرد فلز قلع در صنعت در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. پیش از آن که به موضوع اصلی مقاله بپردازیم، این فلز پرکاربرد را معرفی خواهیم کرد.
این فلز یکی از اولین فلزاتی است که توسط بشر کشف شده است و امروزه کاربردهای بسیار زیادی به خصوص در صنعت دارد. به عنوان مثال فرض کنید که کنسروی از مواد غذایی را تهیه کرده‌اید. اگر به خوبی به قوطی این کنسرو دقت کنید، خواهید دید که یک لایه‌ی سفید رنگ بر روی آن وجود دارد. این لایه‌ی سفید رنگ همان فلز معروف و پرکاربرد یعنی قلع می‌باشد. به عنوان مثالی دیگر، دقت کنید زمانی که در ظرف‌های مسی آب می‌نوشید، درون آن از یک لایه‌ی نقره‌ای رنگ یا سفید رنگ پوشانده شده است، ممکن است تعجب کنید که با وجود خاصیت‌های فراوانی که در فلز مس وجود دارد، چرا از این لایه‌ی سفید رنگ یا به عبارت دیگر از قلع استفاده شده است.
با ما در وبلاگ سولدر شمس همراه باشید!
برای بالا بردن آگاهی شما عزیزان در این زمینه، قصد داریم در این مقاله در رابطه با کاربرد فلز قلع در صنعت صحبت کنیم. با ما همراه باشید، مطالب کامل و جامعی را در این مقاله خواهید خواند.
قلع و کاربردهای آن در صنعت
پیش از آن که کاربرد فلز قلع در صنعت را توضیح دهیم، لازم است این فلز را بشناسید. از این رو در این بخش از مقاله، این فلز پرکاربرد را به طور مختصر معرفی خواهیم کرد.
قلع یک عنصر شیمیایی می‌باشد که با عدد اتمی ۵۰ در طبیعت وجود دارد. این فلز چکش‌خوار بوده و در دماهای معمولی منعطف می‌باشد. از دیگر مشخصات این فلز می‌توان به براق بودن، بلورین بودن و رنگ درخشان خاکستری آن اشاره کرد. از اولین ابر رساناهایی که شناخته شدند، می‌توان به فلز قلع اشاره کرد. در دمایی پایین‌تر از ۷۲٫۳ کلوین این فلز به یک ابر رسانا تبدیل می‌شود.
در سخت آلیاژهای صنعتی و ترکیبات فلزی، قلع به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین فلزات به حساب می‌آید. برای تولید این فلز، آن را از دل زمین و به صورت سنگ معدن استخراج می‌کنند.
در بخش بعدی مقاله ویژگی‌های این فلز را بیان خواهیم کرد.
آشنایی با ویژگی های فلز قلع
به دلیل ویژگی‌های بسیار زیادی که این فلز دارد، از آن در بسیاری از صنایع استفاده می‌شود. در بخش‌های بعدی به طور جامع، کاربرد فلز قلع در صنعت را بیان خواهیم کرد. در ین بخش قصد داریم ویژگی‌های فلز قلع را بیان کنیم و در نهایت بخش خواهید دید که این فلز از ویژگی‌های بسیار زیادی برخوردار است و از فلزهای پرمصرف به حساب می‌آید.
- همان طور که در عکس هم مشاهده می‌کنید، بلورهای قلع به رنگ نقره‌ای می‌باشند و از نظر شکل بسیار شبیه به فلز نقره بوده و هم رنگ آن می‌باشد.
- از ویژگی‌های منحصر به فرد این فلز، می‌توان به اکسید نشدن آن اشاره کرد. همچنین لازم است بدانید که این فلز به راحتی دچار خوردگی نمی‌شود.
- این فلز به گونه‌ای است که بازها و اسیدهای ضعیف به راحتی بر روی آن اثر نمی‌گذارند.
- این فلز بسیار منعطف بوده و قابل خم شدن نیز می‌باشد. به دلیل داشتن همین ویژگی‌هاست که کاربرد فلز قلع در صنعت، زمینه‌ی بسیار وسیع و گسترده‌ای دارد.
- درست است که این فلز بر خلاف دیگر فلزات ضعیف و نرم است، اما فلزی است که چکش‌خواری بسیار خوبی دارد.
- در برابر فرسایش مقاومت بسیار بالایی داشته و فلز قلع زمانی که در معرض هوا قرار بگیرد، اکسید نخواهد شد.
- از پرمصرف‌ترین فلزات، می‌توان به قلع اشاره کرد. از این فلز در آلیاژهای صنعتی و ترکیبات فلزی بسیار زیاد استفاده می‌شود.
- دانه‌های ریز و سفید همان اکسیدهای قلع می‌باشند که آن را نمک قلع نیز می‌نامند.
آشنایی با مصارف و کاربرد فلز قلع در صنعت
در بخش‌های قبلی به معرفی فلز پرکاربرد قلع پرداختیم و ویژگی‌های آن را نیز بیان کردیم. دانستید که این فلز دارای ویژگی‌های منحصر به فرد بسیار زیادی است و از این رو در بسیاری از صنایع از آن استفاده می‌شود. در این بخش از مقاله قصد داریم در رابطه با استفاده از آن در صنعت مطالبی را بیان کنیم و پس از آن به بررسی کاربردهای این فلز در صنعت خواهیم پرداخت.
یکی از مهمترین استفاده‌هایی که از این فلز در صنعت می‌شود، عایق کردن فلزات دیگر می‌باشد. از این فلز در صنایع استفاده شده و جهت کاور کردن فلزاتی همچون روی، فولاد و سرب از آن استفاده می‌شود. همان طور که در بخش‌های قبلی هم اشاره کردیم، از این ماده برای آلیاژهای مختلفی استفاده می‌شود که معروف‌ترین آن برنز نام دارد. برنز آلیاژی می‌باشد که از دو فلز مس و قلع تشکیل شده استو قابلیت این را دارد که در برابر اکسیده شدن، مقاومت بالایی داشته باشد. از دیگر آلاژهای این فلز، می‌توان به بابیت، فلز سفید ضد زنگ، برنز فسفردار، لحیم، پیوتر و غیره اشاره کرد.
از دیگر کاربردهای فلز قلع در صنعت می‌توان به ساخت برخی از کاتالیزگرها اشاره کرد. کاتالیزور زمانی که وارد یک واکنش شیمیایی می‌شود، بسیار سریع عمل می‌کند، اما در پایان واکنش، این ماده را به صورت دست نخورده خواهید داشت. در مکان‌هایی که در آنها اکسیژن وجود داشته باشد، این فلز به عنوان کاتالیزور عمل می‌کند. در ادامه در رابطه با کاربردهای دیگر این فلز در صنعت صحبت خواهیم کرد.
آشنایی با کاربرد فلز قلع در صنعت غذایی و برق و نساجی
در بخش قبلی به طور کلی استفاده از فلز پرکاربرد قلع در صنعت را توضیح دادیم. در این بخش قصد داریم توضیح دهیم که از این فلز در چه صنعت‌هایی استفاده می‌شود.
صنایع غذایی: جهت نگهداری مواد غذایی از ظروف فلزی استفاده می‌شود که در آنها از روکش قلع استفاده شده و به دلیل سمیت پائینی که قلع دارد، موجب می‌شود که در صنعت مواد غذایی استفاده‌ی بسیار زیادی داشته باشد. همچنین در صنعت موادغذایی از پوشش کاری قطعات و همچنین کنسروسازی استفاده می‌شود. قلع از پرکاربردترین مواد در صنعت کنسروسازی به حساب می‌آید.
صنعت برق: علاوه بر کاربرد فلز قلع در صنعت مواد غذایی، می‌توان به کاربرد آن در صنعت برق اشاره کرد. فلز قلع از سری فلزاتی است که دارای خاصیت لحیم کاری بسیار فوق العاده‌ای می‌باشد. از همین خاصیت قلع در صنعت برق بسیار زیاد استفاده می‌شود.
صنعت نساجی: مهمترین نمک قلع، کلرید قلع می‌باشد. در صنعت چاپ روی پارچه در کارخانه‌های نساجی از کلرید قلع استفاده می‌شود. در واقع کلرید قلع به عنوان عامل خورنده و کاهنده کاربرد بسیار زیادی در این صنعت دارد. در تولید رنگ‌های چاپ نیز از این فلز استفاده می‌شود.
شیشه‌سازی: برای آن که شیشه‌ی پنجره با سطحی تخت ساخته شود، در بیشتر موارد از شیشه شناور یا فرآیند Pilkington استفاده می‌شود. در شیشه‌سازی، بر روی قلع مذاب، شیشه‌ی مذاب شناور می‌شود. در برابر تابلوهای شب نما، یخ‌زدگی و مه از نمک قلع بسیار استفاده می‌شود.
در بخش بعد کاربردهای دیگری از این فلز را توضیح خواهیم داد.
دیگر کاربردهای فلز قلع در صنعت
در بخش قبلی در رابطه با کاربرد این فلز در صنایع غذایی، برق و نساجی توضیح دادیم. همچنین دانستید که این فلز در شیشه‌سازی نیز کاربرد بسیار زیادی دارد. در این بخش در رابطه با کاربردهای دیگر این فلز صحبت خواهیم کرد.
ساخت آهنرباهای ابررسانا: آلیاژ قلع_نیوبیوم به علت میدان مغناطیسی بحرانی ۲۵ (T) و دمای بحرانی بالا ۱۸ (K) برای آهنرباهای ابررسانا به صورت سیم‌هایی استفاده می‌شود و سال‌هاست که کاربرد تجاری پیدا کرده است. آهنرباهای ابررسانا که دارای وزن‌های چند کیلوگرمی هستند، قابلیت این را دارند که الکترومغناطیسی‌های چند تنی را مشابه میدان‌های مغناطیسی تولید کنند.
پلاستیک‌سازی: در پلاستیک‌سازی جهت تثبیت پلاستیک‌های PVC از ترکیبات آلی قلع استفاده می‌شود. لازم است بدانید که اگر از ترکیبات آلی قلع جهت تثبیت‌سازی استفاده نشود، PVCها با قرار گرفتن در معرض اکسیژن هوا، گرما و نور به سرعت فاسد خواهند شد.
لحیم کاری: از دیگر کاربردهای فلز قلع در صنعت، می‌توان به لحیم کاری اشاره کرد. همان طور که می‌دانید فلز قلع به عنوان فلزی لحیم‌پذیر شناخته می‌شود. جهت لحیم کاری قطعه‌های الکترونیکی، مفتول‌های باریک قلع ساخته می‌شوند. نام دیگر این مفتول‌ها، سیم لحیم است. سیم لحیم از ۴۰ درصد سرب و ۶۰ درصد قلع ساخته شده است. در بسیاری از صنایع نیاز است که قطعات، لحیم کاری شوند. از این رو فلز قلع در صنایع بسیار پرکاربرد است.
مهمترین کاربردهای فلز قلع
حال که بیشتر با فلز قلع آشنا شدیم در این بخش از مقاله می خواهیم به کاربردهای این فلز بپردازیم این که کاربرد قلع در صنعت چیست؟ و برای چه مواردی می توان از آن استفاده کرد؟. این عنصر دارای ویژگی های مثبت بی شماری از جمله انعطاف پذیری، وزن سبک و مقاومت بالا است که این امر موجب شده در صنعت به طور گسترده ای مورد استفاده قرار بگیرد؛ به عنوان نمونه برای ساخت انواع آلیاژ، لحیم کاری، قلع اندود کردن ظروف و … کاربرد دارد. شاید برایتان جالب باشد که در گذشته کشورهایی همانند آمریکا و کانادا از قلع برای ساخت سکه استفاده می کردند طوری که حدود ۵ درصد سکه ها از این فلز تشکیل شده بود. بر همین اساس در قسمت زیر می خواهیم به مهمترین کاربردهای این فلز بپردازیم که عبارت اند از:
۱- جلوگیری از خوردگی
این فلز به دلیل قابلیت انعطاف پذیری بالا، سبک، مقاوم و همچنین به راحتی اکسیده نشدن به عنوان پوششی برای جلوگیری از خوردگی در فولاد، سرب و یا روی مورد استفاده قرار می گیرد. آبکاری یا قلع اندود کردن یکی دیگر از کاربردهای فلز قلع به حساب می آید این امر موجب می شود تا فلزات به راحتی در برابر عوامل مختلف دچار خوردگی نشوند. Tinplateکه در واقع محصول نهایی ورق قلع اندود شده است به عنوان یک پوشش محافظتی به کار گرفته می شود. استفاده از ورق قلع اندود شده برای اولین در سال ۱۸۱۲ در کشور انگلستان تولید گردید. فلزاتی همانند آهن و یا فولاد را قلع اندود می کنند تا بتوانند از آن به عنوان ظروف نگهداری مواد غذایی استفاده کنند. امروزه بیش از ۹۰ درصد ظروف نگهداری مواد غذایی قلع اندود شده هستند. علاوه بر ظروف از ورق های قلع اندود به منظور ساخت باتری، اسباب بازی، واشر و ظروف دارویی، آرایشی بهداشتی، ظروف پخت غذا (مانند ظروف مسی) سوخت و دخانیات نیز استفاده می شود.
۲- متصل نمودن یا همان لحیم کاری
از دیگر کاربردهای رایج عنصر قلع، مناسب بودن آن برای لحیم کاری است از این رو به طور گسترده ای برای اتصال لوله ها و مدارهای الکترونیکی مورد استفاده قرار می گیرد. در سال ۲۰۱۱، بیش از ۵۰ درصد از عنصر قلع به منظور لحیم کاری مورد مصرف قرار گرفته بود و این کاربردی بودن فلز قلع برای لحیم کاری و اتصال را نشان می دهد. لحیم در واقع یک آلیاژ فلزی می باشد که از آن برای متصل نمودن انواع لوله، مدار برقی به کار گرفته می شود. حدود ۵۰ تا ۷۰ درصد وزن این نوع از آلیاژها را قلع تشکیل می دهد که هر چه این درصد بیشتر شود، مقاومت کششی و برشی به تبع آن بیشتر خواهد شد.
۳- استفاده به عنوان پوشش‌های حمام داغ (Hot Dip Coating)
ترکیب فولاد با آلیاژهای قلع ماده ای تحت عنوان ترن پلیت یا به اصطاح tern plate ایجاد می کند. از ویژگی این ماده این است که به راحتی لحیم می گردد از این رو از آن به عنوان عایق کاری پشت بام، ساخت مخازن بنزین اتومبیل، مخازن هدر رادیاتور، براکت، شاسی و روکش برای تجهیزات الکترونیکی و غلاف از کابل و لوله به کار گرفته می شود.
۴- الکتروآبکاری (Electroplating)
الکتروآبکاری یا به اصطلاح الکتروپلیتینگ از دیگر کاربردهای مهم این فلز در صنعت به حساب می آید. مواد شیمیایی قلع به منظور فرموله کردن الکترولیت ها بسیار کاربرد دارد. آبکاری الکترولیتی که در پوشش انواع محصولات مختلف به کار برده می شود می تواند در دو محلول اسیدی و بازی نیز استفاده شود. استئانات سدیم و پتاسیم، نمونه ای از آبکاری قلیایی قلع هستند که در صنعت بسیار مورد استفاده قرار می گیرند چرا که موجب تولید رسوب با کیفیت می شوند.
۵- کاربرد در مواد شیمیایی
یکی دیگر از کاربردهای اساسی فلز قلع، استفاده از مواد شیمیایی بر پایه قلع هستند. در سال ۲۰۱۱ حدود ۱۵ درصد از فلز قلع بدین منظور مورد استفاده قرار گرفته بود. از این مواد شیمیایی مبتنی بر قلع می‌توان به عنوان تثبیت کنندهPVC ، کاتالیزورهای پلیمری و … به کار برد. به عنوان نمونه، نمک قلعII کلرید به عنوان ماده کاهش دهنده و به عنوان ماده نگهدارنده در فرآیند چاپ کلریک کاربرد دارد. با استفاده نمودن از نمک های قلع بر روی شیشه باعث ایجاد پوشش رسانای الکتریکی می گردد که از این خاصیت می توان برای روشنایی تابلو و همچنین تولید شیشه های ضد یخ بهره برد. از دیگر کاربرد ترکیبات شیمیایی مبتنی بر قلع، ایجاد ترکیبات ارگانوتین است که جایگزینی مناسب برای هیدروکربن ها می باشد. این ترکیبات به عنوان تثبیت کننده پلی ونیل کلرید ایفای نقش می کنند که با از بین بردن گروه‌های آلیلیک و همچنین جذب هیدروژن کلراید، از تخریب جلوگیری می کنند
۶- ساخت آلیاژهای مبتنی بر قلع
از دیگر ویژگی قلع ساخت آلیاژ های همچون Pewter، آلیاژ قلع-نیوبیوم، آلیاژی برای لوله‌های ارگان، آلیاژ یاتاقان، آلیاژهای شبکه باتری، آلیاژ مس، آلیاژهای دندان و آلیاژهای دندان می باشد. که هر کدام از این آلیاژ ها کاربرد مخصوص به خود را دارند و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان نمونه آلیاژ دندان که حاوی نقره، قلع، جیوه، مس و روی است برای ساخت آمالگام استفاده می شود. که در ادامه بیشتر با این آلیاژها آشنا می شویم:
✅ Pewter
این آلیاژ ترکیبی از فلز سفید قلع، آنتیموان و مس می باشد. گرچه قبلا Pewter ترکیبی از دو فلز قلع و سرب بود اما به دلیل این که سرب فلزی سمی است امروزه، در Pewter سرب به کار نمی رود و آن را به خاطر سمی بودن حذف کرده اند. Pewter دارای ۱ تا ۸٪ آنتیموان و ۰٫۲۵ تا ۳/۰ درصد مس می باشد.
✅ آلیاژ قلع-نیوبیوم
از آلیاژ ترکیبی قلع-نیوبیوم Nb3Sn به دلیل برخورداری از یکسری ویژگی همچون دمای بحرانی و میدان مغناطیسی بحرانی بالا در وسایلی از جمله کویل آهنرباهای ابر رسانا به کار گرفته می شود. شاید برایتان جالب توجه باشد که یک آهنربای ابر رسانا با وزنی کوچک قادر است که یک میدان مغناطیسی معادل با هزاران کیلوگرم آهنربای الکتریکی معمولی به وجود بیاورد.
✅ آلیاژی سرب- قلع
از دیگر کاربردهای قلع تولید لوله های ارگان است که از آلیاژ سرب- قلع به دست می آید. غلظت قلع در این نوع آلیاژ با توجه به نوع کاربرد و همچنین نیاز می تواند بین ۲۰ تا ۹۰ درصد متغیر باشد.
✅ آلیاژ یاتاقان
یکی از ویژگی های فیزیکی فلز قلع، پایین بودن ضریب اصطکاک می باشد از این رو گزینه ای ایده آل برای این است که بتوان از آن به عنوان ماده ای برای یاتاقان استفاده کرد. در کل قلع ساختاری ضعیف دارد و اگر بخواهند آن را به عنوان فلزی با کاربردهای باربری استفاده کنند با مس و آنتیموان ترکیب می کنند تا از سختی، کشش و مقاومت بالایی برخوردار گردد. میزان سرب در این نوع از آلیاژها را اجازه نمی دهند بیشتر از ۳۵/۵ تا ۵/۰ درصد برسد که این امر موجب می شود از تشکیل eutectic قلع-سرب جلوگیری به عمل آید.
آلیاژهای یاتاقان باید هم نرم و هم از قدرت کافی برخوردار باشند که آلیاژهای قلع- آلومینیوم این ویژگی ها را دارند. این نوع از آلیاژها با میل لنگ های فولادی سخت یا چدنی به کار برده می شوند و در مقایسه با آلیاژهای بلبرینگ قلع یا سرب بارگیری بالاتری دارند.
از آلیاژهای آلومینیومی با میزان قلع کم (حدود ۵ تا ۷٪ ) غالبا به منظور اتصال بین میله ها و همچنین یاتاقانهای رانشی در موتورهای پرتوان به کار گرفته می شود. آلیاژهایی که میزان بیشتری از قلع را دارند (حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد)، آلومینیوم باقیمانده، مقاومت مناسبی را در برابر خوردگی ناشی از تجزیه روغن و همچنین قابلیت جاسازی مناسب، از خود بروز می دهند. هر چه که درصد قلع در آلیاژ بیشتر شود، استحکام و خواص سطحی آن نیز بهتر می شود از این رو برای یاتاقانهای جانبی در موتورهای دیزلی با قدرت بالا گزینه ای مناسب شمرده می شود.
✅ آلیاژهای شبکه باتری
آلیاژهای سرب –کلسیم- قلع انتخابی مناسب برای شبکه ذخیره سازی باتری در مقایسه با آلیاژهای سرب آنتیموان می باشند. استفاده از این نوع آلیاژها میزان گازسوزی را به طور چشمگیری کاهش می دهد. باتری‌هایی که شبکه آنها از سه پایه آلیاژهای سرب –کلسیم- قلع ساخته شده است معمولا در طول عمر کاری خود به آب اضافی دوره‌ای نیازی ندارند.
✅ آلیاژ مس
آلیاژ مس و قلع از اولین آلیاژ هایی بوده که توسط دست انسان ساخته شده است. از این نوع آلیاژ ها بیشتر برای اهداف ساختاری و تزیینی به کار گرفته می شود.
برنزهای کواترنر که حاوی ۵٪ قلع، ۵٪ روی، ۵٪ سرب و مابقی مس هستند به منظور ریخته گری‌های عمومی یعنی برای بخش های که نیاز به استحکام و همچنین صدای مناسب دارند از جمله چرخ دنده‌ها، پمپ‌ها و اتصالات خودرو به کار گرفته می شود.
✅ آلیاژهای دندان
آلیاژ دندان یکی دیگر از کاربردهای اساسی و مهم فلز قلع می باشد. برای ساخت آمالگام از آلیاژهایی همچون نقره، قلع و یا مس استفاده می شود. مس وظیفه سختی و استحکام بخشیدن را بر عهده دارد و روی آلیاژی است که به عنوان یک محافظ به کار می رود و قادر است که در برابر اکسیده شدن محافظت نماید. اکثر آلیاژهای دندانی که ساخته می شوند دارای حدود ۲۵ تا ۲۷ درصد قلع هستند.
✅ آلیاژ تیتانیوم
قلع از طریق تشکیل محلول های جامد، موجب تقویت آلیاژ تیتانیوم می شود. تیتانیوم می تواند هم در مرحله بتا و هم در مرحله آلفا وجود داشته باشد. مرحله آلفا مربوط به دمای پایین و مرحله بتا نیز مربوط به دمای بالا است. در این آلیاژ مقدار نسبی آلفا و بتا بر روی خواص کار بسیار تاثیر گذار است. افزودن فلزی همچون آلومینیوم گرچه دمای تحمل آلیاژ تیتانیوم را بالا می برند و موجب تثبیت فاز آلفا می گردد اما با این حال میزان شکنندگی آن بیشتر از ۷ درصد است. این در حالی است که اضافه کردن قلع به تیتانیوم آلفا تثبیت شده با آلومینیوم بدون شکستگی می تواند مقاومت بیشتری را ایجاد نماید. علاوه بر این با افزودن قلع آلیاژ تیتانیوم از قابلیت جوش دادن برخوردار خواهد بود.
۷- استفاده از قلع خالص
کاربرد قلع بیشتر ترکیب شدن با فلزات دیگر است و کمتر به صورت خالص کاربرد دارد. قلع خالص از آنجایی که نسبت به آب خالص تاثیر ندارد و باعث آلودگی نمی گردد به طور گسترده ای در واحدهای تقطیر استفاده می شود.
۸- ورقه‌های قلع
از ورقه‌های قلع در صنایع مختلفی همچون هوا فضا، ساخت و ساز و دکوراسیون منازل، الکترونیک، ساخت جواهرات و ارتباطات از راه دور به کار گرفته می شود. از ورقه‌های قلع برای ترکیب با سایر فلزات آلیاژی همچون سرب، مس، نیکل و روی مورد استفاده قرار می گیرد. به جرات می توان گفت که قلع به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، برش و شکل گرفتن آسان و همچنین مقرون به صرفه بودن در مقایسه با طلا، نقره، مس و یا پلاتین در اکثر صنایع کار برد دارد.
۹- دکور داخلی مسکونی و تجاری
علاوه بر بحث دوام، مقاومت در برابر خوردگی و مقرون به صرفه بودن، قلع به دلیل ارزش زیبایی شناسی که دارد به عنوان فلزی برای دکورسیون داخلی و بیرونی ساختمان به کار برده می شود.
۱۰- سقف و دیوارهای سفارشی
همان طور که اشاره کردیم امروزه از جنبه زیبایی شناختی قلع در دکوراسیون منازل به وفور مورد استفاده قرار می گیرد. برای مثال در خانه های لوکس از ورقه های قلع به عنوان کاشی استفاده می کنند و یا سقف و دیوارها را با این ورق به اشکال زیبا و جذاب می پوشانند که موجب ایجاد ظاهری منحصر به فرد به دکور خانه می گردد. وجود رنگ های متنوع قلع همچون خاکستری یا نقره‌ای، قرمز یا مسی یا حتی طلایی توانسته جلوه ای زیبا به دکوراسیون ببخشد.
سقف هایی که قلعی هستند در واقع فولاد نورد شده است که با قلع پوشیده شده است. معمولا قلع را طی فرایندهایی با فولاد پیوند می دهند، که طی آن فولاد و قلع که به مرحله مذاب رسیده اند با هم ترکیب می شوند. ترکیب شدن فولاد و قلع و استفاده از آن در سقف موجب ایجاد سقفی با دوام و مقاوم در برابر ترک خوردگی می شود. به گفته بسیاری از کارشناسان اگر سقفی که با قلع پوشش دهی شده به درستی نصب و نگهداری شود حتی می تواند تا ۴۰ سال عمر کند.
۱۱- پیشخوان‌های سفارشی
از ورقه های قلع به دلیل مقاومت بالایی که در برابر خوردگی دارد امروزه به وفور برای مواردی همچون میزهای سفارشی در آشپزخانه‌های مسکونی، میز ناهار خوری، حمام و یا در محیط‌های صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد.
۱۲- ساخت جواهرات
ساخت انواع جواهر آلات در طرح و شکل های گوناگون از دیگر کاربردهای قلع به حساب می آید. از آنجایی که این فلز به راحتی در اشکالی همچون دایره، ستاره و یا الماس برش داده می شود از آن در ساخت جواهر و انواع آویز مورد استفاده قرار می گیرد.
اثرات قلع بر روی محیط زیست
فلز قلع معمولا اگر به صورت اتم منفرد یا مولکولی باشد برای هیچ موجود زنده ای اثر سویی ندارد. و فاقد حالت سمیت می باشد. اجزای قلع آلی که بسیار پایدار هستند و تخریب پذیر تیستند، قادر اند که برای مدتی طولانی در محیط بمانند. غلظت قلع آلی در جهان روز به روز در حال افزایش است چرا که میکروارگانیزم ها به راحتی نمی توانند این ترکیبات را بشکنند و از آن استفاده نمایند.
قوطی های قلع می توانند بیشترین تخریب را به اکوسیستم آبی جهان ایجاد نمایند چرا که برای موجداتی همانند قارچ ها، جلبک ها و همچنین فیتوپلانکتون‌ها حالتی سمیت دارند. با این وجود، مقدار کم قلع موجود در مواد غذایی کنسرو برای انسان چندان خطرناک نیست. امروزه از ترکیبات آلی سمی قلع همچون تراریگانوتین به عنوان یک قارچ باکتری کش صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد.
راهنمای ایمنی برای کار با قلع
به هنگام استفاده از قلع بایستی نکات ایمنی را رعایت نمود، سعی کنید به هنگام کار کردن از دستکش و سایر تجهیزات ایمنی بهره ببرید و در صورت تماس مستقیم این فلز با پوست، فورا نواحی مربوطه را با آب و صابون بشویید. اگر احساس هر گونه خارش و یا قرمزی پوست داشتید بهتر است که به پزشک مراجعه کنید. از تماس چشم با قلع خودداری نمایید. اگر فردی این فلز را استشاق کرد بایستی سریعا به هوای آزاد منتقل شود و از تنفس مصنوعی و اکسیژن استفاده گردد. اگر آتش سوزی با قلع ایجاد شد به هیچ وجه از آب برای خاموش کردن استفاده نکنید. که برای این امر بهترین روش اطفاء حریق، به کار بردن پودر شیمیایی می¬باشد. بهترین روش برای نگهداری قلع، قرار دادن آن در مخزنی با درب محکم و پوشیده می¬باشد. همچنین محیط نگهداری بایستی خنک، خشک و به دور از آتش و گرما باشد.
سخن پایانی
در این مقاله تلاش کردیم در رابطه با کاربرد فلز قلع در صنعت، مطالب کاربردی و کاملی را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. در ابتدا جهت آشنایی اولیه‌ی شما عزیزان با این فلز، مطالبی را بیان کردیم و ویژگی‌های این فلز را بیان کردیم و دانستید که این فلز به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردی که در خود دارد، سال‌هاست که در صنعت‌های مختلف از آن استفاده می‌شود. پس از آن کاربرد این فلز را در صنایع غذایی، برق، نساجی و غیره توضیح دادیم و دانستید که در شیشه‌سازی، پلاستیک‌سازی، ساخت آهنرباهای ابررسانا و لحیم‌کاری نیز از این فلز استفاده‌های بسیار زیادی می‌شود. در نهایت امیدواریم که با مطالعه‌ی مطالب در بخش‌های مختلف این مقاله، در رابطه با کاربردهای این فلز در صنایع مختلف، اطلاعات مفیدی بدست آورده باشید.
منابع بیشتر: